HIỆP HỘI BẢO HIỂM VIỆT NAM
Ngôi Nhà Chung Của Các Doanh Nghiệp, Tổ Chức Bảo Hiểm Hoạt Động Tại Việt Nam
Có 06
loại hình bảo hiểm nông nghiệp như Bảo hiểm đối với rủi ro định danh, Bảo hiểm
mọi rủi ro, Bảo hiểm đối với tổn thất về thu nhập, Bảo hiểm theo chỉ số năng
suất, Bảo hiểm theo chỉ số thời tiết, Bảo hiểm theo chỉ số viễn thám và các
loại hình bảo hiểm nông nghiệp khác được triển khai thực hiện
Bảo
hiểm nông nghiệp được thực hiện theo nguyên tắc tự nguyện thỏa thuận, không
giới hạn tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm, đối tượng bảo hiểm, rủi ro được
bảo hiểm và phạm vi địa bàn.
Khi
xảy ra sự kiện bảo hiểm, số tiền bồi thường mà doanh nghiệp bảo hiểm phải trả
cho người được bảo hiểm được xác định trên cơ sở giá thị trường của đối tượng
bảo hiểm tại thời điểm, nơi xảy ra tổn thất và mức độ thiệt hại thực tế. Số
tiền bồi thường mà doanh nghiệp bảo hiểm phải trả cho người được bảo hiểm không
vượt quá số tiền bảo hiểm, trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng bảo
hiểm.
Theo
nghị định, các đối tượng bảo hiểm được hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp gồm: cây
trồng (lúa, cao su, hồ tiêu, điều, cà phê, cây ăn quả, rau); vật nuôi (trâu,
bò, lợn, gia cầm); nuôi trồng thủy sản (tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cá tra).
Mức
hỗ trợ đối với cá nhân sản xuất nông nghiệp thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo tối
đa 90% phí bảo hiểm nông nghiệp; cá nhân sản xuất nông nghiệp không thuộc diện
trên tối đa 20% phí bảo hiểm nông nghiệp.
Tổ
chức sản xuất nông nghiệp theo mô hình sản xuất hợp tác, liên kết, tập trung,
quy mô lớn có ứng dụng khoa học công nghệ và các quy trình sản xuất tiên tiến
vào sản xuất, hướng tới nền nông nghiệp sạch, công nghệ cao, thân thiện với môi
trường: Hỗ trợ tối đa 20% phí bảo hiểm nông nghiệp.
Việc
hỗ trợ phí bảo hiểm được thực hiện thông qua doanh nghiệp bảo hiểm theo trình
tự, thủ tục quy định tại Nghị định này khi đã thực hiện giao kết hợp
đồng bảo hiểm và hợp đồng bảo hiểm đã phát sinh trách nhiệm bảo hiểm. Kinh phí
hỗ trợ phí bảo hiểm nông nghiệp cho các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện được bảo
đảm từ nguồn ngân sách trung ương, ngân sách địa phương và được bố trí trong dự
toán ngân sách nhà nước hàng năm.
Việc
ban hành nghị định 58/2018/NĐ-CP nêu trên đã khẳng định bảo hiểm nông nghiệp là
chủ trương lớn của Nhà nước và là một trong những giải pháp góp phần thúc đẩy
ngành nông nghiệp Việt Nam tiếp tục phát triển.
Bảo
hiểm nông nghiệp Việt Nam mặc dù đã được triển khai khá đồng bộ và quyết liệt,
các cơ chế chính sách đã được cơ quan quản lý nhà nước ban hành thực hiện khá
đầy đủ, tạo điều kiện cơ sở để các doanh nghiệp bảo hiểm tổ chức triển khai
thực hiện nhưng bảo hiểm nông nghiệp Việt Nam luôn bộc lộ không ít những khó
khăn,thách thức.
Mặc
dù có nhiều thách thức trong bảo hiểm nông nghiệp nhưng các doanh nghiệp bảo
hiểm trong thời gian qua cũng đã quan tâm triển khai bảo hiểm nông nghiệp. Qua
3 năm thực hiện, công tác thí điểm bảo hiểm trong nông nghiệp theo Quyết định
315/2011/QĐ-TTg đã đạt được kết quả bước đầu như: đã vận động được 304.017 hộ
nông dân/tổ chức tham gia bảo hiểm nông nghiệp trên địa bàn 20 tỉnh trong cả
nước; tổng giá trị được bảo hiểm là 7.747,9 tỷ đồng (trong đó cây lúa là 2.151
tỷ đồng, vật nuôi là 2.713,2 tỷ đồng, thủy sản là 2.883,7 tỷ đồng); Tổng doanh
thu phí bảo hiểm đạt 394 tỷ đồng (trong đó thủy sản là hơn 218 tỷ đồng, chiếm
55,37%; cây lúa là gần 92 tỷ đồng, chiếm 23,23%; vật nuôi là hơn 83 tỷ đồng,
chiếm 21,3%); Tổng số tiền đã giải quyết bồi thường bảo hiểm đến thời điểm
20/6/2014 là 701,8 tỷ đồng (trong đó thủy sản là 669,5 tỷ đồng, cây lúa là 19
tỷ đồng, vật nuôi là 13,3 tỷ đồng), tỷ lệ bồi thường bảo hiểm là 178,1%.
Cùng
với những kết quả trên, trong quá trình triển khai thực hiện thí điểm bảo hiểm
nông nghiệp, các cơ quan quản lý, các ban ngành cũng đã đánh giá về những khó
khăn, vướng mắc: Bảo hiểm nông nghiệp là loại hình bảo hiểm mới, rất phức tạp,
lần đầu làm thí điểm, chưa có nhiều kinh nghiệm triển khai; Phạm vi đối tượng,
địa bàn bảo hiểm khá rộng, mặt khác do tính chất sản xuất nông nghiệp của Việt
Nam là sản xuất nhỏ, manh mún, thường xuyên chịu tác động của thiên tại, dịch
bệnh… hệ thống công nghệ thông tin của địa phương và doanh nghiệp bảo hiểm còn
hạn chế; lực lượng cán bộ mỏng, thiếu kinh nghiệm dẫn đến doanh nghiệp khó khăn
trong công tác kiểm soát, hạn chế rủi ro, giám sát việc tuân thủ các quy trình,
tiêu chuẩn sản xuất, canh tác, nuôi trồng; giám định, xác định loại bệnh, dịch
bệnh, thiệt hại… ; Rủi ro thiên tai, dịch bệnh trong bảo hiểm nông nghiệp
nhiều khi mang tính chất thảm họa vì phạm vi, mức độ thiệt hại tài chính rất
lớn, ảnh hưởng tài chính của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm gặp
khó khăn trong các hợp đồng tái bảo hiểm; Công tác chỉ đạo, tuyên truyền có
lúc, có nơi còn chưa quyết liệt và lúng túng nên một số địa phương có kết quả
triển khai, nhưng số lượng hợp đồng chưa nhiều; Một số hộ dân, tổ chức sản xuất
nông nghiệp vẫn chưa thực sự quan tâm đến bảo hiểm.
Tổng
kết kết quả thí điểm triển khai bảo hiểm nông nghiệp nêu trên, các cơ quan quản
lý, các ban ngành đã đánh giá cao hoạt động của các doanh nghiệp bảo hiểm tham
gia thí điểm (Bảo Việt, Bảo Minh, Vinare) đó là: Mặc dù có nhiều khó khăn
trở ngại, các doanh nghiệp đã nỗ lực, thể hiện tinh thần trách nhiệm (đã thành
lập mạng lưới đại lý, cộng tác viên, tổ chức tập huấn và tăng cường công tác
truyền thông về quy tắc bảo hiểm, quyền lợi bảo hiểm của các bên).
Tiếp
theo giai đoạn thí điểm, từ năm 2014-2018 theo số liệu của Hiệp hội bảo hiểm
Việt Nam, các doanh nghiệp bảo hiểm như Bảo Việt, PVI, Bảo Minh, BIC, ABIC,
PTI, GIC, VBI, Bảo Long… vẫn tiếp tục nghiên cứu triển khai bảo hiểm nông
nghiệp với tổng doanh thu đạt được trên 210 tỉ đồng.
Những
khó khăn, thách thức và kết quả trong quá trình triển khai thí điểm bảo hiểm
nông nghiệp cũng là những bài học quý giúp cho tất cả các cơ quan quản lý nhà
nước, các ban ngành từ trung ương đến địa phương, các doanh nghiệp bảo hiểm
cũng như cá nhân, tổ chức tham gia bảo hiểm sẽ tiếp tục phối hợp và đưa ra nhiều
giải pháp hiệu quả trong quá trình phát triển bảo hiểm nông nghiệp.
Về
cơ hội cho bảo hiểm nông nghiệp, kinh tế Việt Nam trong những năm qua tiếp tục
phát triển ấn tượng với GDP năm 2018 đạt 7,08%, cao nhất trong nhiều năm qua và
được các chuyên gia dự báo tiếp tục phát triển ổn định trong những năm tới,
trong đó sản xuất nông nghiệp cũng có những bước phát triển ấn tượng, đây là
yếu tố thuận lợi để phát triển bảo hiểm nông nghiệp. Nghị định 58 /2018/NĐ-CP
về bảo hiểm nông nghiệp là khung pháp lý quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi
cho việc phát triển bảo hiểm nông nghiệp
tại Việt Nam. Chúng ta tin tưởng các doanh nghiệp bảo hiểm-hội viên của Hiệp
hội bảo hiểm Việt Nam sẽ tiếp tuc vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội của thị
trường, đồng hành cùng các Cơ quan quản
lý nhà nước, các Bộ ngành và người dân để triển khai bảo hiểm nông nghiệp thành
công theo chỉ đạo của Chính phủ.
Bùi
Gia Anh – Tổng Thư ký HHBHVN