Theo báo cáo của Bộ Tài chính, từ tháng 9/2008, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 103/2008/NĐ-CP về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới. Sau 10 năm thực hiện, trong 90% số chủ xe ô tô tham gia bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự thì chỉ có 40% số chủ xe mô tô mua loại hình bảo hiểm này cho dù đây là việc bắt buộc phải thực hiện theo quy định của luật pháp.

Có đến 30 triệu xe máy không mua bảo hiểm bắt buộc

Ngoài Nghị định 103 bắt buộc chủ xe cơ giới phải mua bảo hiểm bắt buộc TNDS thì Điều 58 Luật Giao thông đường bộ quy định, người lái xe khi điều khiển phương tiện phải mang theo các giấy tờ: Đăng ký xe, Giấy phép lái xe, Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới, Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, …

Ngoài ra, Nghị định 46/2016/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông cũng quy định phạt tiền từ 80.000 đồng đến 120.000 đồng đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy không có hoặc không mang theo giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới còn hiệu lực. Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô không có hoặc không mang theo Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới còn hiệu lực.

Theo thống kê của Bộ Giao thông Vận tải, đến hết tháng 3/2018, cả nước đã có tới trên 55 triệu xe mô tô, xe máy và gần 4 triệu ô tô đăng ký hoạt động. Như vậy, hiện có tới 30 triệu xe gắn máy không mua bảo hiểm bắt buộc và khoảng 400.000 xe ô tô không thực hiện nghĩa vụ này.

Ý thức của người dân còn chưa cao

Một đại lý bán bảo hiểm ô tô, xe máy tại Quận Cầu Giấy (Hà Nội) cho biết: Mặc dù mức mua bảo hiểm cho xe máy không cao, chỉ vài chục nghìn đồng/năm, nhưng rất ít chủ phương tiện mua định kỳ. Chủ yếu là người mua xe mới, mua bảo hiểm cho an tâm.

Còn ông Quang Hoàn – 53 tuổi ở Hà Đông cũng tỏ ra ngạc nhiên khi hỏi về chuyện có mua bảo hiểm bắt buộc cho xe gắn máy hay không? “Tôi chưa bao giờ mua cả dù cũng có nhìn thấy bán bảo hiểm ở cây xăng hay một số đại lý khi đi đường. Thực tế, tôi nghĩ cũng không cần thiết lắm vì nếu chẳng may mình va quệt cũng không dễ dàng gì nhận được bồi thường bảo hiểm.

Tâm lý coi nhẹ, hoặc không quan tâm rất phổ biến khiến tỉ lệ mua bảo hiểm thấp. Hầu hết chủ phương tiện khi bị lực lượng cảnh sát giao thông phạt và kiểm tra khi vi phạm giao thông mới “ớ người” và ngậm ngùi đóng tiền phạt.

“Tôi từng vi phạm luật giao thông, không đội mũ bảo hiểm. Khi bị kiểm tra, tôi không có bảo hiểm bắt buộc đối với xe máy, thế là bỏ 600.000 đồng tiền phạt. Từ đó, tôi năm nào cũng mua vì 1 phần đối phó khi bị cảnh sát giao thông bắt vi phạm, phần vì thấy cũng không nhiều nhặn gì mà khi bị phạt thì mức phạt tăng lên cả chục lần”, chị Khánh Linh, một công chức tại Hà Nội chia sẻ.

Tăng mức bồi thường

Tại dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính cũng cho rằng, kết quả thực hiện thời gian qua cho thấy chế độ bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới vẫn còn những tồn tại, vướng mắc cả về chính sách, chế độ và công tác tổ chức, triển khai thực hiện.

Một trong những nguyên nhân là trong các quy định hiện hành chưa được quy định rõ dẫn đến cách hiểu khác nhau giữa các doanh nghiệp bảo hiểm, giữa doanh nghiệp bảo hiểm và chủ xe, và giữa các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan như phạm vi bồi thường thiệt hại (tai nạn giao thông hay mọi tai nạn do xe cơ giới gây ra); trường hợp loại trừ bảo hiểm khi lái xe gây tai nạn cố ý bỏ chạy không thực hiện trách nhiệm dân sự của chủ xe, lái xe; các khái niệm liên quan đến lái xe, người được bảo hiểm có thể gây khó khăn, phát sinh tranh chấp trong quá trình thực hiện bồi thường bảo hiểm, …

Với dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 103/2008/NĐ-CP của Bộ Tài chính, các giải pháp đưa ra là cho phép bán bảo hiểm thông qua các phương tiện điện tử để người mua có thể dễ dàng tiếp cận. Đặc biệt, một điểm mới là Nghị định mới sẽ linh hoạt hơn về thời hạn bảo hiểm, theo hướng cho phép giao kết hợp đồng bảo hiểm có thời hạn dài hơn 1 năm đối với các loại xe mô tô hai bánh, ba bánh, xe gắn máy nhằm mục tiêu thúc đẩy việc triển khai bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với xe mô tô, thay vì hợp đồng 1 năm hoặc dưới 1 năm như hiện tại.

Đối với việc bồi thường, nhằm phát huy tính chất nhân đạo của chế độ bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới (đặc biệt đối với thiệt hại về tính mạng, thân thể), dự thảo Nghị định quy định mức bồi thường trong trường hợp lỗi hoàn toàn thuộc về bên thứ ba lên đến 70% mức bồi thường theo quy định.

Đồng thời, DNBH phải thực hiện tạm ứng bồi thường thiệt hại về thân thể, tính mạng trong các vụ tai nạn gây hậu quả nghiêm trọng – làm chết người hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của ít nhất 1 người với tỉ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở lên./.