Dân số thế giới đang già đi và Châu Á không nằm ngoài xu hướng này. Trong hầu khắp các quốc gia trên thế giới, tuổi thọ con người đang ngày một kéo dài hơn. Các gia đình trước đây thường trông cậy vào thế hệ trẻ để chăm sóc cho thế hệ già không lâu nữa sẽ không còn nữa khi tỷ lệ sinh đang giảm và ngày càng ít lao động trẻ hơn tham gia vào lực lượng lao động.

Khi Chính phủ chuẩn bị cho tương lai, họ phải tìm ra giải pháp tốt nhất để cung cấp các chương trình trợ cấp liên tục và đầy đủ trong tương lai, có tính đến những thay đổi mạnh mẽ về nhân khẩu.

Principal với vị trí là một tập đoàn đi đầu về chương trình hưu trí toàn cầu gần đây đã tài trợ cho một báo cáo được xuất bản bởi Global Aging Institute (GAI) đặt tại Washington DC, Mỹ.

Báo cáo dựa trên nhiều nghiên cứu đã phác thảo những kinh nghiệm tốt nhất trên toàn cầu cho việc thiết kế các chương trình hưu trí phù hợp với những thay đổi về nhân khẩu học. Với hơn 21 triệu khách hàng trên khắp thế giới, Principal đang thực sự đồng hành cùng các Chính phủ khắp thế giới để tìm ra giải pháp trước những thách thức trong tương lai về vấn đề hưu trí. Hỗ trợ của Báo cáo Voluntary pensions in Emerging Markets: New Strategives for Meeting the Retirement Security Challenge, rất hữu ích cho các nhà lãnh đạo khi họ phát triển các giải pháp thực tế để hàng triệu con người trên khắp thế giới có thể tiếp cận giải pháp tài chính này.

Sự gia tăng dân số hơn 65 tuổi tại hầu hết các nước châu Á vào năm 2050

Những phát hiện chính của báo cáo này chỉ ra rằng sự bảo đảm hưu trí sẽ ngày càng phụ thuộc vào các hệ thống hưu trí tự nguyện khi dân số thế giới ngày càng già đi.

Theo nghiên cứu, số lượng những người ở độ tuổi 65 trở lên sẽ tăng khoảng 20% ở Hồng Kông và Thái Lan trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến 2050. Điều này có nghĩa rằng nhân khẩu 65 tuổi trở lên sẽ chiếm 35% tổng dân số của Hồng Kông và 30% tại Thái Lan trong vòng 33 năm tới.

Các chương trình hưu trí tự nguyện

Chi phí gia tăng và các thách thức trong việc bảo đảm chế độ hưu trí là những nhân tố tác động đến Chính phủ các nước khi xem xét xây dựng hệ thống hưu trí. Tình hình dân số già đi cũng góp phần làm trầm trọng và phức tạp hơn các vấn đề làm sao để tìm ra biện pháp tốt nhất để đáp ứng nhu cầu của con người khi nghỉ hưu.

Tuy nhiên, vẫn có những kinh nghiệm đáng học hỏi và áp dụng để giúp thực hiện tiết kiệm dễ dàng hơn. Các chương trình hưu trí tự nguyện có rất nhiều hình thức như: chủ sử dụng lao động mua cho người lao động, cá nhân tự mua, chương trình hưu trí với các quyền lợi cố định hoặc với mức đóng góp cố định, …. Một số yếu tố làm nên thành công bao gồm:

* Hợp tác bền vững giữa cơ quan quản lý, người lao động, và nhà cung cấp. Khi các nhóm này cùng phối hợp, các chương trình hưu trí có thể được thiết kế để tăng mức độ tham gia và tối đa hóa tỷ lệ đóng góp từ đó mang lại các kết quả tốt hơn.

Hiện tại ở Châu Á chưa có các dự đoán đầy đủ về các tỷ lệ thu nhập thay thế (replacement rates). Vì tuổi thọ con người ngày càng cao nên sẽ có rất nhiều người có nhu cầu sử dụng nhiều hơn mức mà họ tiết kiệm được.

Ví dụ các công nhân ở Indonesia sẽ chỉ có tỷ lệ thu nhập thay thế là 14% , quá ít so với tỷ lệ mục tiêu 70% theo khuyến cáo của các tổ chức lớn và chuyên gia hưu trí ở các nước như Mỹ.

Một số nước khác cũng được cho là có các tỷ lệ thu nhập thay thế không tương thích bao gồm Hồng Kông 33%, Malaysia 34%, Ấn độ 45%, Thái Lan 47% và Trung Quốc 54%. Khi có sự phối hợp, hợp tác giữa Chính phủ, lĩnh vực tư nhân và các cá nhân sẽ mang lại những cải tiến đáng kể theo hướng tạo ra các nguồn tiết kiệm hưu trí đầy đủ hơn.

* Các kế hoạch giáo dục và hiểu biết tài chính đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát triển các hệ thống hưu trí tự nguyện cũng như áp dụng các ưu đãi thích hợp cho người lao động và người sử dụng lao động.

* Sự tham gia của người sử dụng lao động có thể có vai trò quan trọng đặc biệt trong quá trình tiết kiệm hưu trí trong báo cáo GAI. Với ưu điểm của các hệ thống chi trả lương hiện nay sẽ mang lại hiệu quả hơn trong quá trình đóng góp phí bảo hiểm và giảm các chi phí chuyển tiền.

 Các ưu đãi thuế của Chính phủ cho người sử dụng lao động mua bảo hiểm hưu trí cho người lao động có thể là một thắng lợi kép cho người sử dụng lao động bởi bảo hiểm hưu trí cũng là một công cụ để thu hút và níu giữ người lao động. Những đóng góp của người sử dụng lao động cũng có thể thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia và ý thức tiết kiệm của người lao động.

Những đặc điểm của các kế hoạch hưu trí với sự hạn chế tối đa sự can thiệp của con người khiến cho quy trình thực hiện dễ dàng hơn chính là yếu tố thành công. Ví dụ, các giải pháp thực hiện như tự động kết nạp thêm người được bảo hiểm và tự động điều chỉnh đã giúp gia tăng mạnh mẽ mức độ tham gia và tỷ lệ đóng góp của các cá nhân.

* Quan tâm đến những lao động không chính thức (lao động thời vụ) cũng phải được thực hiện. Một nghiên cứu về bảo hiểm hưu trí tự nguyện cho thấy tại nhiều nước, các hệ thống hưu trí tự nguyện sẽ cần được phát triển để hỗ trợ phân khúc dân số chính này.

Các hỗ trợ xã hội sẽ vẫn là một mạng lưới an toàn thiết yếu, tuy nhiên, điều này không thể là giải pháp duy nhất trước tình hình chi phí cao và các giải pháp tự nguyện là then chốt.

* Các nhà lãnh đạo về chế độ hưu trí cần giới thiệu một mô hình cho phép người tham gia được lựa chọn linh hoạt giữa nhiều quỹ hưu trí khác nhau nhưng không bị trùng lặp với những quỹ hưu trí bắt buộc. Trước tình hình cải cách hưu trí còn nhiều khó khăn, một báo cáo của Principal củng cố quan điểm rằng chi phí cơ hội của việc không hành động  là sẽ dẫn đến những thách thức thậm chí to lớn hơn. Như chúng tôi đánh giá về nhu cầu của dân số thế giới trong tương lai, mỗi quốc gia phải nghiên cứu tình trạng của bản thân và xác định các giải pháp là tốt nhất để đáp ứng các nhu cầu người dân của mình khi nhân khẩu tiếp tục thay đổi.

Phương Giang

Theo Asia Insurance Review số tháng 9/2017