Tiến sĩ Benno Keller của Hiệp hội Geneva (là Hiệp hội quốc tế chuyên nghiên cứu các vấn đề mang tính chiến lược trong bảo hiểm và quản lý rủi ro) chia sẻ những phát hiện từ báo cáo mới của họ “Big data và bảo hiểm: Ý nghĩa cho sự đổi mới, cạnh tranh và bảo mật”, nhằm góp phần vào một cuộc tranh luận dựa trên thực tế về cách tiếp cận và sử dụng dữ liệu trong bảo hiểm .

Số hóa và ứng dụng phân tích Big data có khả năng làm giảm đáng kể chi phí bảo hiểm thông qua tự động hóa các quy trình dọc theo toàn bộ chuỗi giá trị bảo hiểm. Các quy trình này có thể làm giảm sự bất đối xứng thông tin, một nhân tố chủ chốt của sự kém hiệu quả trong bảo hiểm. Hơn nữa, các quy trình này cho phép đề xuất bảo hiểm dựa trên ứng dụng mới và phạm vi bảo hiểm còn mở cho những rủi ro trước đây không được bảo hiểm.

Lợi ích lớn…

Lợi ích tốt cho xã hội có thể đảm bảo từ nguồn dữ liệu tốt và tăng khả năng giảm rủi ro. Big Data tạo điều kiện tiếp cận mới để khuyến khích hành vi thận trọng. Dữ liệu ngày càng tốt hơn cũng cho phép can thiệp sớm và phòng ngừa rủi ro dựa trên phân tích dự báo. Cuối cùng, các công nghệ này cho phép vai trò của bảo hiểm phát triển từ việc bảo vệ rủi ro thuần túy đến việc dự đoán và ngăn ngừa rủi ro.

… Nhưng với chi phí nào?

Tuy nhiên, những lợi ích này không đến mà không mất chi phí. Một số lo ngại đã được các nhà quản lý, nhóm người tiêu dùng và đại diện các ngành đưa ra.

Lo ngại về quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu:

Các mối quan tâm về bảo vệ và bảo mật dữ liệu liên quan đến các vấn đề như công bằng và phân biệt đối xử, sự xâm phạm và quyền tự quyết định, cũng như tính toàn vẹn của dữ liệu cá nhân.

 Mối quan ngại về cá nhân hóa trong bảo hiểm:

Vai trò thay đổi của dữ liệu ngụ ý rằng phí bảo hiểm của cá nhân không còn được xác định dựa trên nhóm của họ trong một lớp rủi ro cụ thể mà trên hồ sơ rủi ro của họ. Hồ sơ rủi ro cá nhân cho phép đánh giá chi tiết và chính xác hơn về rủi ro của một cá nhân.

Có ba mối quan tâm thường được đề cập đến trong sự phát triển này: rủi ro cao có thể không còn đủ khả năng chi trả rủi ro và có thể bị loại trừ khỏi bảo hiểm; nguyên tắc đoàn kết có thể bị xói mòn; và người tiêu dùng có thể phải đối mặt với những thay đổi thường xuyên trong phí bảo hiểm, tức là phí bảo hiểm có thể thay đổi.

Lo ngại về cạnh tranh:

Số hóa đã dẫn đến sự gián đoạn của một số ngành công nghiệp, khuấy động các cấu trúc thị trường hiện tại và làm suy yếu các công ty đang có trên thị trường. Lấy ngành công nghiệp taxi làm ví dụ, Uber đã giành được thị phần lớn trong một khoảng thời gian ngắn nhờ công nghệ kỹ thuật số.

Những biến đổi cơ bản như vậy của cấu trúc ngành không phải là bất thường với sự xuất hiện của các công nghệ sản xuất mới và cao cấp. Chúng là một đặc điểm của nền kinh tế thị trường và quá trình hủy diệt sáng tạo. Tuy nhiên, những thay đổi như vậy là có vấn đề nếu chúng dựa trên hành vi lợi dụng nhằm mục đích thúc đẩy cạnh tranh để giành được vị thế thống trị thị trường, hoặc có thể được thực hiện bởi một sân chơi bình dân.

Các vấn đề trở nên nổi bật hơn

Những mối quan tâm này không phải là mới. Thật vậy, hầu hết các khu vực pháp lý đều có chính sách công hoặc khung pháp lý để giải quyết nhiều vấn đề, nếu không nói là tất cả. Ví dụ, các quy định bảo vệ dữ liệu hiện có chi phối việc thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân của các công ty bảo hiểm ở hầu hết các nước phương Tây dựa trên Nguyên tắc Thông tin Công bằng.

Ngoài quy định về quyền riêng tư, ở nhiều khu vực pháp lý, việc sử dụng một số thông tin nhất định (như chủng tộc, giới tính, di truyền, vv) làm các yếu tố đánh giá rủi ro bị hạn chế, để đối phó với những lo ngại về phân biệt đối xử. Ngoài ra, chính sách cạnh tranh nhằm mục đích duy trì một thị trường cạnh tranh bình đẳng, và ở nhiều nước, các nhà quản lý bảo hiểm có một nhiệm vụ rõ ràng để đảm bảo thị trường bảo hiểm cạnh tranh lành mạnh.

Tuy nhiên, những lo lắng này có thể trở nên nổi bật hơn trong thời đại của Big Data và trí thông minh nhân tạo, và một số trong số đó cũng có thể phát triển một bước ngoặt mới lạ.

Cân bằng sự đánh đổi

Cuộc thảo luận đưa ra sự cân bằng đòi hỏi sự phán đoán giá trị phức tạp của người tiêu dùng, doanh nghiệp, nhà hoạch định chính sách và các nhà quản lý.

Việc tìm kiếm một sự cân bằng thích hợp có tầm quan trọng cơ bản, vì không đủ bảo vệ sự riêng tư sẽ làm hại người tiêu dùng và xói mòn lòng tin, trong khi quy định quá chặt chẽ sẽ cản trở xã hội thu được lợi ích của dữ liệu tốt.

Cho rằng sự đánh đổi có tính đặc thù cao về ngữ cảnh, không có giải pháp một chiều nào giải quyết hết mọi vấn đề. Thay vào đó, các công ty bảo hiểm phải đánh giá ý nghĩa của việc sử dụng dữ liệu cá nhân trên cơ sở từng trường hợp cụ thể.

Đối với các nhà hoạch định chính sách và các nhà quản lý, thách thức là thiết lập một khung pháp lý linh hoạt để tạo điều kiện cho việc tìm kiếm một sự cân bằng phù hợp. Hơn nữa, cấu trúc ngành trong tương lai sẽ phụ thuộc nhiều vào ai có quyền truy cập dữ liệu. Đó là vấn đề nếu chính sách cạnh tranh một mình sẽ đủ để đảm bảo một thị trường cạnh tranh trong dài hạn.

Trong nghiên cứu của chúng tôi, chúng tôi đã đánh giá các lợi ích và mối quan tâm chính của việc sử dụng dữ liệu cá nhân khác nhau trong bảo hiểm và phát triển năm kịch bản tiềm năng trong tương lai để cân nhắc hậu quả của các lựa chọn chính sách khác nhau về quyền riêng tư và quyền truy cập dữ liệu.

Kịch bản 1: Xã hội số

Kịch bản này được đặc trưng bởi luồng tự do và truy cập mở vào dữ liệu. Các công ty bảo hiểm và công nghệ có quyền truy cập bình đẳng vào một loạt dữ liệu và có thể sử dụng nó mà không bị hạn chế.

Kịch bản 2: Bảo hiểm ở hai tốc độ

Trong trường hợp này, các công ty bảo hiểm bị ngăn chặn truy cập hoặc sử dụng dữ liệu nâng cao mà các công ty công nghệ có quyền truy cập. Những người có quyền truy cập vào dữ liệu có thể sử dụng dữ liệu đó mà không bị hạn chế. Trong một kịch bản phụ, chỉ một số ít công ty bảo hiểm có quyền truy cập vào dữ liệu thông qua các thỏa thuận hợp tác độc quyền với các công ty công nghệ, nhưng các công ty bảo hiểm khác thì không.

Kịch bản 3: Quy định về quyền riêng tư

Trong kịch bản này, các nhà quản lý can thiệp để bảo vệ các giá trị riêng tư nhất định. Trong một kịch bản phụ, các nhà quản lý cố gắng ngăn chặn sự phân biệt đối xử bằng mọi giá. Trong kịch bản phụ khác, các nhà quản lý tập trung vào việc tránh xâm nhập. Trong kịch bản thứ ba, các nhà quản lý áp dụng cách tiếp cận không khoan nhượng đối với nguy cơ lạm dụng trong việc sử dụng dữ liệu cá nhân.

Kịch bản 4: Phản ứng kỹ thuật số

Trong kịch bản này, chúng tôi giả định rằng quy định hạn chế ngày càng ngăn cản các công ty bảo hiểm đã được thành lập và và các công ty mới tham gia thị trường sử dụng dữ liệu nâng cao trong bảo hiểm.

Kịch bản 5: Lòng tin

Trong trường hợp này, mọi người không còn sẵn sàng chia sẻ dữ liệu cá nhân của họ như thông tin liên quan đến sức khỏe với các công ty công nghệ nói chung hay các mạng xã hội nói riêng. Các công ty bảo hiểm có thể hoạt động như một “bến cảng an toàn”, nhưng phải đối mặt với các điều kiện tương tự đối với phần còn lại của ngành liên quan đến việc truy cập dữ liệu.     

Đối với bất kỳ kịch bản nào, việc phân phối thông tin giữa các nhà cung cấp (công ty bảo hiểm hoặc công ty công nghệ) và các chủ hợp đồng bảo hiểm là quan trọng.

Nếu các chủ hợp đồng bảo hiểm có quyền truy cập vào các công cụ cho phép phân loại rủi ro thích hợp, thì khó có thể thu hút được sự sẵn sàng chi trả của các chủ hợp đồng. Trong kịch bản như vậy và đối với một thị trường cạnh tranh, không có nhiều ưu đãi được đưa ra để gia nhập thị trường. Điều này đúng với các công ty bảo hiểm và cả các công ty công nghệ.

Không tin tưởng, không có lợi ích?

Các kịch bản thể hiện tầm quan trọng của việc xây dựng lòng tin để tăng cường sự sẵn sàng chia sẻ dữ liệu cá nhân của người tiêu dùng.

Nếu không có sự sẵn lòng chia sẻ dữ liệu với các công ty bảo hiểm, chúng tôi chắc chắn sẽ kết thúc trong các kịch bản “Bảo hiểm ở hai tốc độ” hoặc “Phản ứng kỹ thuật số”, vì các kịch bản đó đưa ra các mức giảm thiểu cạnh tranh, phúc lợi và cải tiến. 

Sự cần thiết để chiếm được lòng tin của người tiêu dùng có thể cung cấp một kịch bản thay thế cho các công ty bảo hiểm để tự biến mình thành các nhà quản lý dữ liệu đáng tin cậy (xem kịch bản "Câu chuyện về sự tin tưởng"). Hơn nữa, các kịch bản nêu bật tầm quan trọng của quy định, trong các chính sách cụ thể về việc truy cập và sử dụng dữ liệu cá nhân. Những chính sách này phải tạo ra sự cân bằng giữa việc đảm bảo quyền riêng tư và thúc đẩy cạnh tranh, đổi mới và phúc lợi.

Kết luận          

Các mô hình kinh doanh mới dựa trên việc sử dụng dữ liệu nâng cao có lợi ích tiềm năng lớn cho bảo hiểm bằng cách nâng cao hiệu quả của thị trường bảo hiểm, thúc đẩy giảm thiểu rủi ro, tăng cường sự lựa chọn của người tiêu dùng và phạm vi bảo hiểm.

Tuy nhiên, những lợi ích này sẽ không đến nếu không có chi phí và có những sự đánh đổi phức tạp liên quan đến việc sử dụng thông tin cá nhân. Không có cách tiếp cận một chiều nào dễ dàng, phù hợp để giải quyết mọi vấn đề về sự đánh đổi liên quan đến các mô hình kinh doanh mới. Thay vào đó, các mô hình kinh doanh mới cần phải được phân tích theo từng trường hợp cụ thể.

Trần Phương Dung lược dịch (Theo Tạp chí Bảo hiểm Đông Nam Á)