Ngô Trung Dũng

Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam

Bảo hiểm nhân thọ với chương trình Khung phát triển bảo hiểm nhân thọ của BNM

Năm 2015, doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới quy năm đạt trên 4,9 tỷ MYR, tăng trưởng khoảng 4,3% (thấp hơn so với mức tăng trưởng 5,5% năm 2014). Bảo hiểm nhóm tăng trưởng cao (15,8%), bảo hiểm liên kết đầu tư tăng trưởng thấp (2,3%) , ngược lại với  đặc điểm tăng trưởng năm 2014 (bảo hiểm nhóm tăng trưởng thấp và bảo hiểm liên kết đầu tư tăng trưởng mạnh). Tổng phí bảo hiểm nhân thọ phát sinh khai thác mới đạt hơn 9 tỷ MYR, tăng trưởng 1,8%.

Điểm cần lưu ý của thị trường bảo hiểm nhân thọ Malaysia là những thay đổi vê quy định quản lý. Cùng với Chương trình chuyển đổi nền kinh tế của Malaysia (Economic Transformation Programme – ETP), trong đó có mục tiêu tăng tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm lên 75% vào năm 2020 (tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm tính bằng số hợp đồng bảo hiểm đán có hiệu lực trên tổng số dân), Ngân hàng Trung ương Malaysia (Bank Negara Malaysia – BNM – là cơ quan nhà nước quản lý ngành bảo hiểm) đã  ban hành LIFE Framework (Chương trình Khung phát triển bảo hiểm nhân thọ)  vào ngày 23/11/2015, với mục tiêu thúc đẩy ngành bảo hiểm nhân thọ phát triển lên cấp độ cao hơn. LIFE Framework có 3 trụ cột chính: 1) Gỡ bỏ dần các giới hạn về chi phí hoạt động để khuyến khích việc đổi mới sản phẩm trong khi vẫn duy trì được giá trị hợp đồng; 2) Mở rộng, đa dạng hoá các kênh phân phối bảo hiểm;  3) Củng cố hoạt động của thị trường, nâng cao các chuẩn mực hành vi thị trường. Trụ cột 1 - Gỡ bỏ dần các giới hạn chi phí hoạt động bao gồm : gỡ bỏ quy định giới hạn về chi phí quản lý, chi phí hỗ trợ hệ thống đại lý (đã gỡ bỏ từ 1/12/2015); gỡ bỏ giới hạn hoa hồng đối với bảo hiểm kỳ hạn, bảo hiểm bệnh hiểm nghèo, bảo hiểm y tế và chăm sóc sức khoẻ , các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thông thường, niên kim, takaful gia đình (sẽ gỡ bỏ từ năm 2017), gỡ bỏ giới hạn hoa hồng chi phí các sản phẩm liên kết đầu tư (từ 1/1/2019). Trụ cột 2 - Đa dạng hóa kênh phân phối bao gồm: cải thiện khả năng tiếp cận tư vấn tài chính đối với các sản phẩm BH nhân thọ/takaful gia đình (hiệu lực từ 1/1/2015); đưa vào hoạt động cổng thông tin sản phẩm qua mạng (BNM sẽ thông báo trong năm 2016); xây dựng kênh bán hàng trực tiếp các sản phẩm BH kỳ hạn/takaful không trả hoa hồng, điều chỉnh mức hoa hồng đại lý tổ chức đối với bancassurance/bancatakaful (từ 1/1/2016);  xây dựng kênh bán hàng trực tiếp bán các sản phẩm bảo hiểm bệnh hiểm nghèo, y tế và chăm sóc sức khỏe/takaful không trả hoa hồng (từ 1/1/2018). Trụ cột 3 - Củng cố hoạt động của thị trường bao gồm: Thực hiện thí điểm Bảng điểm (Balance Scorecard – BSC) (từ giữa năm 2016 đến trước năm 2018); Xây dựng hạ tầng cung cấp khả năng tiếp cận tài khoản bảo hiểm qua mạng, giới thiệu hướng dẫn dịch vụ cho người dùng (từ 1/7/2016); Thực hiện các hình thức giới thiệu sản phẩm qua các tài liệu và mô hình hóa bán hàng (từ 1/1/2017); chính thức áp dụng  Bảng điểm BSC (từ tháng 1/2018). Với LIFE Framework, ngành bảo hiểm nhân thọ Malaysia sẽ có những thay đổi chất lượng thị trường qua thông qua các kế hoạch nâng cao tính chuyên nghiệp của đội ngũ đại lý, xây dựng sản phẩm theo nhu cầu của khách hàng, mở rộng kênh phân phối. Đối với việc chuyên nghiệp hóa đội ngũ đại lý, một trong các biện pháp đầu tiên là việc áp dụng Bảng điểm đại lý (Balance Scorecard), nhằm hướng đại lý sử dụng cách tiếp cận khách hàng dựa trên nhu cầu của khách và lấy khách hàng làm trung tâm. Đại lý sẽ có cơ hội thu nhập cao hơn hiện tại nếu họ thực hiện các yêu cầu của Bảng điểm, hoặc sẽ bị rút hoa hồng nếu họ không tuân thủ các yêu cầu của  Bảng điểm. Với Bảng điểm, thu nhập trả cho đại lý sẽ tính cả các yếu tố không gắn với doanh thu như sự phù hợp của nội dung tư vấn, chất lượng phục vụ và các hành vi nghề nghiệp và đạo đức cao. Về mục tiêu xây dựng sản phẩm theo đúng nhu cầu của khách hàng, hiện tại các công ty BH đã chú ý nhiều hơn đền việc cố gắng tìm hiểu và đáp ứng tốt hơn nhu cầu chuyên biệt của khách hàng. Ví dụ, AIA Malaysia đã giới thiệu sản phẩm bảo hiểm chuyên biệt về ung thư, chi trả cho khách hàng ngay từ giai đoạn đầu xét nghiệm ung thư. Với nhận thức là có cơ hội rất lớn điều trị khỏi ung thư khi phát hiện sớm, chương trình bảo hiểm này khôi phục quyền lợi bảo hiểm trở lại mức quyền lợi ban đầu nếu ung thư không tiến triển trong năm đầu tiên sau xét nghiệm. Để cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng, LIFE Framework cũng tìm cách mở rộng diện tiếp cận các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cho khách hàng. Giai đoạn đầu, ngành bảo hiểm phải giới thiệu các sản phẩm bảo hiểm thuần bảo vệ liên quan đến bảo hiểm kỳ hạn, bảo hiểm bệnh hiểm nghèo và chăm sóc y tế bán trực tiếp không phải trả hoa hồng. Phương thức này sẽ dẫn đến giảm phí cho người tiêu dung bảo hiểm. Các kênh phân phối truyền thống qua đại lý sẽ tập trung vào phân phối các sản phẩm phức tạp hơn, cần tư vấn qua tiếp cận khách hàng trực tiếp hay xử lý lại thông tin của kênh marketing trực tiếp đối với những sản phẩm có độ phức tạp cao. Về tổng thể, Chương trình Nhân thọ sẽ khiến mọi người dễ dàng hơn khi mua bảo hiểm bất kể nhu cầu của họ và phương thức ưa thích  của họ là gì.

Nhiều chuyên gia nhìn nhận, một trong những tác động lớn nhất của Life Framework tới ngành bảo hiểm ở Malaysia chính là việc chuyển đổi sang kênh phân phối qua mạng (hay kênh phân phối điện tử).  Life Framework tập trung vào việc mở rộng các phương thức giúp người tiêu dùng mua bảo hiểm dễ tiếp cận sản phẩm bảo hiểm. Một trong những yêu cầu theo trụ cột 2 của LIFE Framework đối với DNBH là việc phải chào bán các sản phẩm bảo hiểm bảo vệ không có hoa hồng thông qua ít nhất một kênh bán hàng trực tiếp, hoặc qua việc đến văn phòng, qua thư trực tiếp, qua telemarketing hoặc qua mạng. Với tỷ lệ 140% máy điện thoại di động trên dân số và 66% người dùng internet, các DNBH nhân thọ và takaful đang bắt đầu chuyển đổi sự đầu tư từ các kênh truyền thống qua đại lý sang kênh bán hàng qua mạng hoặc telemarketing để kết nối với lượng khách hàng lớn này. Mặc dù phải bỏ ra chi phí ban đầu để thiết lập hạ tầng công nghệ thông tin phù hợp và an toàn, các DNBH tin rằng sự tăng trưởng và bùng nổ thu nhập từ kênh bán hàng này sẽ bù đắp được các chi phí đó trong dài hạn. Một nội dung khác của LIFE Framework là xây dựng cổng thông tin sản phẩm trên mạng. Theo trụ cột 2 của Life Framework, BNM sẽ chỉ đạo xây dựng một cổng thông tin sản phẩm tập trung cho phép khách hàng có thể so sánh các sản phẩm bảo hiểm khác nhau trên thị trường. BNM sẽ hoàn tất các quy định và yêu cầu đối với cổng thông tin điện tử này trong năm 2016. Một nội dung quan trọng của trụ cột 3 LIFE Framework là việc Tiếp cận tài khoản bảo hiểm qua mạng. Theo trụ cột 3, các công ty BH có nhiệm vụ cung cấp cho chủ hợp đồng bảo hiểm khả năng kết nối lấy thông tin về hợp đồng bảo hiểm của họ qua mạng. Những tài khoản mạng này cho phép chủ hợp đồng tiếp cận bất kỳ thông tin nào liên quan đến hợp đồng của họ và có được những form mẫu yêu cầu đối với các giao dịch bảo hiểm. Có thể thấy việc chuyển đổi trọng tâm chú ý sang kênh mạng là điểm tích cực mới của ngành bảo hiểm, qua đó các DNBH nhân thọ sẽ có cơ hội nâng cao chuẩn mực dịch vụ đối với khách hàng và cải thiện hệ thống quản lý dữ liệu của họ. Khả năng tiếp cận qua mạng sẽ hấp dẫn đối với khách hàng vì sự thuận tiện và dễ dàng trong giao dịch. Điều này đặc biệt do các khách hàng hiện nay đã quen với các giao dịch qua mạng nhờ có sự phát triển mạnh mẽ của giao dịch ngân hàng qua mạng và thương mại điện tử.

Có thể thấy, LIFE Framework là một chương trình đầy tham vọng, thúc đẩy đổi mới cả về sản phẩm, kênh phân phối, chất lượng phục vụ, tính linh hoạt, chủ động trong quản lý chi phí của doanh nghiệp bảo hiểm và được kỳ vọng sẽ nâng tầm phát triển của thị trường bảo hiểm nhân thọ Malaysia lên một cấp độ mới.

Bảo hiểm phi nhân thọ - Điều chỉnh theo thị trường phi biểu phí

Bảo hiểm phi nhân thọ Malaysia năm 2015 tăng trưởng 2,3%, đạt gần 20 tỷ MYR.  Mức tăng này thấp hơn nhiều so với mức tăng năm trước đó (tăng 5,9%). Mức tăng trưởng bảo hiểm phi nhân thọ ở Malaysia thường gắn với mức tăng trưởng của GDP (tăng 5% năm 2015, thấp hơn mức tăng 6% năm 2014). Nhưng mức tăng trưởng thấp lần này đặc biệt do tác động của việc đồng ringgit mất giá và giá dầu giảm sâu. Giá dầu giảm sâu và sự biến đổi nhanh chóng giá trị đồng ringgit dẫn đến sự không chắc chắn của môi trường hoạt động. Đồng ringgit trải qua lần sụt giá tồi tệ nhất kể từ khủng hoảng tài chính châu Á năm 1998, hiện tại ở mức 4,14MYR/1 USD.  Tỷ suất hối đoái thấp đã khiến tăng giá phụ tùng, linh kiện thay thế của ô tô, tài sản và máy móc. Malaysia hiện đang là thị trường áp dụng biểu phí quy định (bảo hiểm ô tô, bảo hiểm cháy),  việc tăng các chi phí trên đã khiến các DNBH gặp nhiều khó khăn, DNBH phải thanh toán bồi thường cao hơn, vì vậy biên lợi nhuận bị giảm.  Các ngành bất động sản, nhà băng, dầu khí trải qua giai đoạn khó khăn và những ngành này có tác động nhất định đến cầu bảo hiểm.

Có một số điểm nổi bật của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Malaysia năm 2016 và những năm tới. Đó là việc bãi bỏ biểu phí, xu thế mua bán và sáp nhập các công ty bảo hiểm, đổi mới trong hoạt động, ứng dụng công nghệ.

Bãi bỏ biểu phí

Việc bãi bỏ biểu phí theo từng giai đoạn đối với bảo hiểm xe cơ giới và bảo hiểm cháy, dự kiến công bố vào năm nay, chắc chắn sẽ là chủ đề bao trùm của bảo hiểm phi nhân thọ năm 2016. Bãi bỏ biểu phí sẽ dẫn đến những thay đổi quan trọng của thị trường khi tỷ lệ phí hoàn toàn tự do. Bức tranh của thị trường có thể sẽ có những thay đổi, đặc biệt trong nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới, chiếm tới 46% tỷ trọng doanh thu phí bảo hiểm phi nhân thọ. Thống kê của Hiệp hội bảo hiểm phi nhân thọ Malaysia (PIAM) cho thấy tổng chi bồi thường nghiệp vụ bảo hiểm ô tô của thị trường Malaysia rất cao, hơn 5,29 tỷ MYR. Tuy nhiên, có một điểm tích cực là số lượng vụ mất cắp xe tiếp tục xu hướng giảm. Tổng số khiếu nại mất cắp xe năm 2015 là 24.906 vụ, giảm 18% so với 30.549 vụ năm 2014.  Ngành bảo hiểm sẽ tiếp tục cùng các bên liên quan thực hiện các biện pháp, sáng kiến nhằm cải thiện khả năng sinh lời của nghiệp vụ bảo hiểm ô tô. Việc bãi bỏ biểu phí bắt buộc bảo hiểm ô tô được đa số các nhà bảo hiểm nhìn nhận là yếu tố thuận lợi để phát triển, vì biểu phí hiện tại đã lỗi thời và không phản ánh đúng rủi ro các DNBH nhận bảo hiểm. Bãi bỏ biểu phí tạo cơ hội cho những DNBH quản trị rủi ro tốt, có tỷ lệ bồi thường thấp có thể tận dụng cơ hội để cạnh tranh về tỷ lệ phí, cũng là cơ hội để các DNBH đang thua lỗ nghiệp vụ bảo hiểm ô tô nâng tỷ lệ phí để bù đắp chi phí, kinh doanh bảo hiểm ô tô có lãi.

Mua bán và sáp nhập

Các hoạt động mua bán và sáp nhập trong ngành bảo hiểm phi nhân thọ vẫn tiếp tục diễn ra do việc nới lỏng giới hạn sở hữu – các nhà đầu tư nước ngoài được phép sở hữu 70% vốn của công ty bảo hiểm kể từ năm 2009, tăng so với quy định mức giới hạn 49% trước đó.  Một trong những công ty mới nhất gia nhập thị trường Malaysia là Generali, công ty này đã mua 49% sở hữu của công ty Multi –Purpose Insurans Berhad (MPIB) vào tháng 5/2015. Trong một báo cáo gần đây, Fitch đã lưu ý rằng hoạt động mua bán sáp nhập được dự báo sẽ gia tăng mạnh, một phần là do cơ quan quản lý yêu cầu tách biệt giấy phép của các công ty BH hỗn hợp (kinh doanh cả phi nhân thọ và nhân thọ) vào năm 2018. HIện tại có 4 công ty BH hỗn hợp và 8 công ty takaful hỗn hợp chưa phân tách hoạt động. 

Đổi mới hoạt động và tăng cường ứng dụng công nghệ

Đổi mới hoạt động và tăng cường ứng dụng công nghệ là một trong những giải pháp quan trọng để DNBH cạnh tranh, khác biệt hóa bản thân so với đối thủ trong một thị trường bảo hiểm tự do hóa. Công nghệ số hóa ngày càng phổ biến, và các DNBH cần phải tận dụng được cơ hội này. Một ví dụ hiện tại là khách hàng có thể mua được bảo hiểm ô tô qua mạng, và tới đây sẽ tích hợp bao gồm thêm cả việc tái tục thuế đường cùng với bảo hiểm. Các DNBH, ví dụ như AIG (Malaysia), cũng đã chuẩn bị áp dụng ứng dụng (app) di động  cho các đại lý, ứng dụng này cho phép đại lý có thể có bản chào và bán bảo hiểm từ khoảng cách xa. AIG cũng hợp tác với một hãng hàng không giá rẻ để bán bảo hiểm ô tô và bảo hiểm du lịch qua mạng.

Takaful

Takaful vẫn tiếp tục phát triển ổn định. Takaful Malaysia luôn được nhắc tới như một chuẩn mực cho bảo hiểm takaful Hồi giáo toàn cầu. Bảo hiểm takaful ở Malaysia đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm ở Malaysia, đặc biệt trong cộng đồng Hồi giáo chiếm hơn 60% dân số Malaysia. Năm 2015, doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới phí bảo hiểm đóng theo năm takaful nhân thọ và gia đình tăng trưởng 18% đạt 895 triệu MYR, phí bảo hiểm đóng 1 lần tăng 2,4% đạt 2,7 tỷ MYR. Về bảo hiểm takaful phi nhân thọ, doanh thu phí đạt 2,3 tỷ MYR, tăng trưởng 6%. Bảo hiểm takaful ô tô và hoả hoạn chiếm tỷ lệ chi phối trong bảo hiểm takaful phi nhân thọ, với tỷ trọng trên 82%.

Ngân hàng Trung ương Malaysia (BNM) tính tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm theo số hợp đồng bảo hiểm trên tổng số dân. Hiện tại, mức độ thâm nhập bảo hiểm của BH takaful nhân thọ và gia đình cộng lại là 56%, và BNM đạt mục tiêu tăng lên 75% vào năm 2020. Takaful được coi là công cụ quan trọng để thúc đẩy bảo hiểm trong tần lớp dân cư chưa được bảo hiểm, đa số là những người Malay theo đạo Hồi, những người một phần vì niềm tin tôn giáo đã không muốn được bảo hiểm bảo vệ. Malaysia có dân số 30,3 triệu người, trong đó 26% sống ở khu vực nông thôn. Ước tính có khoảng 4,2 triệu người dễ bị tổn thương về mặt tài chính. Takaful vi mô là một lựa chọn khả thi bảo vệ cho những hộ dân thu nhập thấp và BNM đã thiết kế chương trình takaful vi mô để phục vụ đối tượng này.

Trong thời gian tới, takaful Malaysia sẽ tập trung ưu tiên giải quyết một số vấn đề. Thứ nhất là tách giấy phép. Hạn cuối là năm 2018, và hiện có 8 trên tổng số 11 “hợp tác xã” takaful chưa tách giấy phép. Điều này sẽ dễ dẫn đến việc mua bán và sáp nhập nếu các cổ động quyết định từ bỏ khi xem xét đến việc phải góp thêm vốn khi phải thành lập thêm một tổ chức độc lập riêng biệt. Thứ hai là việc bãi bỏ biểu phí. Các “hợp tác xã” takaful sẽ phải có những chuẩn bị về việc định phí dựa trên rủi ro, đổi mới sản phẩm, khác biệt hóa dịch vụ, củng cố kênh phân phối. Đặc biệt là việc quản lý dữ liệu và phát triển hệ thống phân tích dữ liệu để định phí và quản lý khách hàng.

(Nguồn : Asia Insurance Review,BNM,PIAM, LIAM)